De strijd tegen witwassen
Leestijd: 2 min.
Financiële instellingen en verschillende beroepsgroepen dienen zich dagelijks bewust te zijn van verschillende soorten financiële criminaliteit. Een van de belangrijkste soorten die onder financiële criminaliteit valt, is misschien wel het witwassen van geld. Witwassen van geld wil zeggen dat het geld wat verdiend is in het criminele circuit een legale status krijgt in de bovenwereld. Hiervoor wordt veelvuldig gebruik gemaakt van financiële instellingen en bepaalde beroepsgroepen. De instellingen die hieraan meewerken doen dit vaak onbewust.
Wat zijn de risico’s?
Financiële instellingen willen uiteraard niet betrokken raken bij een witwasschandaal. Dit kan namelijk verschillende consequenties hebben, waaronder reputatieschade en zelfs het inleveren van de vergunning waardoor (bepaalde) dienstverleningsactiviteiten niet meer uitgevoerd mogen worden. Om het risico te beperken dat bedrijven (onbewust) meewerken aan witwassen, is verschillende wet- en regelgeving. De Wwft is een van de bekendste op het gebied van witwassen.
De geschiedenis van de regelgeving tegen witwassen
In de jaren tachtig besloten de toenmalige G7 landen om gezamenlijk het witwassen te bestrijden. De Financial Action Task Force on Money Laundering (FATF) werd opgericht. Toen de Task Force officieel in werking trad, hebben verschillende EU-landen – waaronder Nederland – zich aangesloten. Dit resulteerde in de eerste Europese Anti-witwasrichtlijn in 1991, wat gebaseerd was op aanbevelingen uit de FATF. In 1994 kwam vervolgens de eerste Nederlandse wetgeving.
Sinds de terroristische aanslagen in New York op 11 september 2001 richt de FATF zich ook op terrorismefinanciering. De overeenkomst tussen het witwassen van geld (crimineel geld) en de financiering van terrorisme (terreurgeld), is dat vaak van dezelfde methoden en kanalen gebruik wordt gemaakt. Hieruit is de Wwft ontstaan, de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme.
Wetgeving in Nederland
Er zijn verschillende wet- en regelgevingen in Nederland voor de bestrijding van witwassen:
- Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft)
- Wet op het financieel toezicht (Wft)
- Sanctiewet 1977
- Toezicht wet trustkantoren
- Wet op economische delicten
Handhavingsketen
Er zijn verschillende instanties die betrokken zijn bij de handhaving van de verschillende wet- en regelgevingen. De handhavingsketen wordt ook wel als volgt weergegeven:
- Er wordt een transactie gedaan door iemand die geld wil witwassen
- De meldingsplichtige instelling maakt een melding van een ongebruikelijke transactie
- FUI Nederland beoordeelt de transactie en als deze als verdacht wordt aangemerkt volgt een melding via het FUI
- De opsporingsdienst beoordeelt of er sprake is van een strafbaar feit
- Het openbaar ministerie vervolgt het strafbare feit of seponeert de zaak
- De rechter bepaalt of het strafbare feit is gepleegd en welke sancties hier eventueel aan verbonden zitten
Hoeveel geld er jaarlijks wordt witgewassen is per definitie niet te meten. Immers, dan waren de witwaspraktijken wel aan het licht gekomen en werden de daders gestraft. Naar schatting wordt er jaarlijks dertienmiljard euro aan crimineel geld in Nederland witgewassen. Dit geld is voor ongeveer vijfmiljard afkomstig uit het buitenland, en er wordt achtmiljard euro in Nederland zelf verdient met delicten en fraude. Jaarlijks wordt gemiddeld tussen de 175 biljoen en 1,87 triljoen euro wereldwijd witgewassen.
In welke landen wordt het meest witgewassen?
Uit onderzoek blijkt dat de landen waarin de witwas behoefte het grootst is, meestal welvarende Westerse landen betreft. Zo staat de Verenigde Staten op nummer één, gevolgd door Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Australië. Nederland staat op de veertiende plek. De aantrekkelijkheid van landen om geld wit te wassen hangt af van een aantal factoren zoals welvaart, het financiële stelsel en de politieke stabiliteit. Hoe beter het beleid is om witwaspraktijken op te sporen, hoe minder aantrekkelijk dit het land maakt voor witwassen.
Conclusie
Er is veel aandacht voor de strijd tegen witwassen. Inmiddels zijn we ruim dertigjaar verder sinds de eerste stappen zijn gezet om witwaspraktijken aan te pakken, en deze maatregelen breiden zich nog dagelijks uit. Financiële instellingen doen er alles aan om witwassers buiten de deur te houden, hiervoor is het van belang dat medewerkers de kennis en kunde hebben om witwassen te kunnen bestrijden.