Onderzoek naar het draagvlak van de Wwft onder makelaars/taxateurs en notarissen

Afgelopen februari heeft het Aanjaagteam Ondermijning onder leiding van A.B. Hoogenboom het onderzoeksrapport ‘’Samen’’ gepresenteerd. Het rapport kent drieonderwerpen; het draagvlak, de aard en omvang van betrokkenheid bij witwassen en de samenwerking tussen de overheid, het notariaat, makelaardij en taxateurs.

Er is een sprake van het toename van het draagvlak en het aantal meldingen van verdachte transacties, alleen er wordt gesproken van een “opstandige betrokkenheid”. Er zijn verschillende ontwikkelingen die de naleving in de hand werken, echter is er ook sprake van een bepaalde opstandigheid. In principe zijn er volgens het onderzoeksrapport drie redenen om de Wwft na te leven: economische, sociale en normatieve redenen. Waar het economische motief vooral draait om een kosten- en batenafweging, worden de sociale en normatieve motieven beheerst door het sociologische aspect. Wat is de bedrijfscultuur (normatief)? En hoeveel waardering en aanzien krijgt men van klanten, concurrenten en de omgeving (sociaal)?

Opstandige betrokkenheid 

Het blijkt dat de onderzochte branches hun bedenkingen hebben over de Wwft. Zij vallen met de poortwachtersfunctie tussen het juridische wal en schip. De opstandigheid blijkt onder andere uit verschillenden onderzoeken die zijn uitgevoerd door brancheverenigingen zoals de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB) en Nederlandse Vereniging van Makelaars (NVM). Voornamelijk de kosten, de (toenemende) administratieve lasten, zoals de steeds zwaarder wordende onderzoeksplichten, zorgen voor ‘opstandigheid’. Ook is er desinteresse, ervaren zij gebrek aan feedback en bestaat er twijfel over het effect van de Wwft. Sommige makelaars, notarissen of taxateurs menen ook dat ze door de poortwachtersfunctie te veel een verlengstuk van de regelgevende en handhavende instanties zijn geworden. 

Opvallend is ook dat bij de onderzoeken onder de makelaarsbranche NVM de angst voor represailles werd gemeld. Als makelaars (of anderen) voldoen aan de meldplicht wordt de naam van de melder genoemd in het strafdossier. Door het opnemen van de naam van de melder zijn ze bang om melding te maken uit angst voor represailles uit het criminele circuit, daarom pleiten makelaars/taxateurs al langer voor het anonimiseren van de namen van de melders. 

Door de ‘opstandige betrokkenheid’ wordt de Wwft niet altijd nageleefd concludeert het rapport. In 2017 werden er 23 strafrechtelijke onderzoeken naar makelaars en notarissen. Daarnaast werden er 361 rechterlijke uitspraken over witwassen tussen april 2015 en augustus 2020 waarvan 33 betrekking hebben op notarissen, 13 op makelaars en 2 op taxateurs. 

Ondanks de kritiek en periodieke overtreding neemt het draagvlak voor de Wwft wél toe. De meldingen van ongebruikelijke transacties nemen ook toe, waarbij de meldingen over vastgoed de grootste rol spelen; maar liefst 2000 van de 4500 meldingen had betrekking op vastgoed. Het is daarom – vanuit het perspectief van het doel van de Wwft – problematisch dat er veel partijen actief zijn in het vastgoed die niet aan branchevereniging gekoppeld zijn. 

CDD On Demand is ontstaan om het makkelijker te maken voor Wwft-plichtige partijen en poortwachters om te voldoen aan de risicobeoordeling en het cliëntenonderzoek. U kunt eenvoudig uw cliënt (rechtspersoon of natuurlijk persoon) zoeken in de database en vervolgens wordt uw cliënt automatisch op diverse punten gecontroleerd zoals PEP-lijsten, Interpol-lijsten en risicolanden. Aan het eind van het onderzoek kunt u een gratis PDF-rapport downloaden voor uw eigen administratie met daarin de bevindingen van het onderzoek. CDD On Demand kan u ook ondersteunen bij het vinden van de UBO en het controleren van meerdere personen tegelijk.